Kekemelik

Kekemelik konuşmanın akışını bozan ve bireyler arası iletişimi etkileyen bir problemdir. Bir başka ifadeyle söylemek gerekirse , konuşmanın doğal akışının duraklar, tekrarlar, bloklar ve uzatmalarla kesintiye uğramasıdır.

Kekemelik Neden Önemlidir?

Kekemelik, bireyin özgüvenini, hayata bakışını, kendisine saygısını ve diğer insanlarla etkileşimini etkileyen önemli bir olgudur.

Kekemelik Dışında Konuşmanın Akışını Bozan Başka Akış Problemleri de var mıdır?

Konuşmanın akışını bozan bir diğer akış bozukluğu takifemidir. Konuşmanın hızının olması gerekenden fazla olması nedeniyle sözcüklerin birbiri üstüne binmesidir.

Kekemelik Ne Zaman Ortaya Çıkar?

Genellikle dil ve konuşma gelişiminin ilk yıllarında ortaya çıkmaktadır (3- 5 yaş). Bu nedenle kekemeliğe gelişimsel bir sorun gözüyle bakılabilir. Her 100 çocuktan 4’ünde erken dönem kekemelik belirtisi görülmektedir. Eğer kekemelik gelişim dönemi sonrasında ortaya çıkmışsa bu durumun nörolojik sorunlarla bağlantısı olabileceği düşünülebilir.

3- 5 yaşlarındaki çocuklar dil konusunda henüz uzmanlaşmakta olduklarından doğal tekrarlamalar yapabilmektedirler. Bu nedenle bu yaşlarda normal tekrarlamayla kekemeliği ayırt etmek güç olabilir. Normal tekrarlar kekemelik olarak değerlendirilmemelidir.

Kekemeliğin Genel Özellikleri

• Genellikle çocuklukta başlar. Erken dönem kekemeliğin zaman içerisinde çocuk tarafından kendiliğinden kontrol altına alınabileceği gözlenmiş ve bu tip konuşma sorunu olan çocuklardan % 75’inin 5- 6 yaş civarında kekemelikten kurtuldukları ortaya konmuştur.
• Erkeklerde kızların üçte biridir. Yaş büyüdükçe oran erkeklerin aleyhine artar (yetişkinlerde beş erkeğe bir kadın). Çünkü kızlar daha spontan bir iyileşme gösterirler.
• Davranış standartlarının, rekabetin ve cezanın yüksek olduğu toplumlarda kekemelik daha fazladır. Çocuk yetiştirme adetlerinin daha toleranslı olduğu toplumlarda kekemelik az görülmektedir.
• Kekeleyenlerin %40 ila 60’ının ailesinde ya kekeleyen ya da kekelemiş ve iyileşmiş birisi bulunmaktadır.
• Kekemeler stres ve zorluk azaltılıp dikkatleri konuşmadan başka bir yere çekildiklerinde daha az kekelerler. Bunun tersi durumlardaysa kekemelik artar.
• Kekemeler şarkı söylerken kekelemezler.

Kekemeliğin Nedenlerine İlişkin Görüşler

Kekemeliğin nedenlerine ilişkin birçok görüş bulunmaktadır. Ancak kekemeliğin nedenleri hakkında kesin bir şey söylemek mümkün değildir. Bu konudaki değişik görüşlerinin her birinin doğruluk payı bulunsa da bu görüşler henüz tam bir uzlaşma yaratacak zemine oturmamıştır.

• Psikolojik bir sorundur (korku, aile, çevre vb.)
• Kekemeliğin ortaya çıkışı psikolojik değildir ama kekemelik ortaya çıktıktan sonra psikolojik faktörler etkili olmaktadır. Örneğin, kaygı verici durumlarda kekemelik artmaktadır.
• Fizyolojik bir sorundur (ses tellerindeki bir sorun gibi). Schwartz’a göre kekemelik bir hava akışı sorunudur.
• Nöro-linguistik bir sorundur.
• Düşünce dilden hızlı ilerlediği için konuşma mekanizması düşünce hızı ile eş zamanlı davranamayabilir. (3- 5 yaş arası çocuklar bir şey söylemek isterken başka bir şey daha söylemek istiyor olabilmektedirler.)
• Kalıtımsal bir sorundur.
• Öğrenme sorundur.
• Nöro fizyolojik bir sorundur. Son zamanlarda yapılan araştırmalar sorunun nöro-fizyolojik boyutlarını açıkça ortaya koymaktadır.
• Kekeme olanlarla kekeme olmayanların, ya da kekemelerin kekelemedikleri zamanki beyin faaliyetleri incelendiğinde, akıcı konuşma ve kekeleme arasındaki aktivitelerinin belirgin bir biçimde farklı olduğu gözlenmiştir.
• En son bulgular kekemeliğin, konuşma anında değil öncesinde meydana gelen farklı beyin aktivitelerine yol açtığını ortaya koymaktadır.

Kekemelik Semptomları

• Tekrarlar: Ses, hece, kelime ve kelime öbeği tekrarları yapılabilmektedir. Tekrarlar daha çok ilk ses, ilk hece ve ilk kelimededir.
• Uzatmalar: Ses uzatması anlamındadır. Örneğin, ke….edi Ünlülerde de, ünsüzlerde de görülebilir.
• Patlamalar: Patlamalı ve durak seslerde (örneğin, /b/,/p/ gibi) daha çok görülür.
• Sessizlik: Çoğu sözcük başında olan veya vurgulu heceden sonra görülen uygunsuz yerlerdeki duraksamalardır.

Kekemelik Tedavisi

Tedavide çocuğa güven sağlanmasının yanı sıra , başarının ödüllendirilmesi, psikolojik olarak iyi hissetmesinin sağlanması gereklidir. Speech therapist (konuşma terapisti) yardımı ile kısa süren bir çalışmadan sonra kolaylıkla üstesinden gelinebilir.