Boğaz Ağrıları
Boğaz ağrıları, çeşitli hastalıkların habercisi olabilir. Çoğunlukla sebep enfeksiyondur ve bulaşıcıdır. Enfeksiyonlar, ya grip gibi virusler tarafından oluşturulur, ya da streptokok gibi bakteriler tarafından oluşturulur. Akılda tutulması gereken konu, bakterilerin antibiyotikle tedavisinin mümkün olmasına rağmen, virüslere karşı antibiyotiklerin etkisiz olduğudur.
Virusler
Çoğu viral etkenli boğaz ağrısına eşlik eden nezle, hapşırık, genel vücut ağrısı ve halsizlik gibi belirtiler mevcuttur. Kış aylarında ortaya çıkan bu durum oldukça bulaşıcı ve salgınlara elverişlidir. Vücut virusleri tanıyacak ve savunmaya geçerek enfeksiyonu alt edecektir, ancak bu süre yaklaşık 1 hafta sürecektir.
Boğaz ağrısıs, kızamık, kızamıkçık gibi diğer bazı viral hastalıklarda da gözlenir. Ateşe bağlı olarak boğaz mukozasında oluşan kabarcıklar çok ağrılı olurlar.
Vücudun üstesinden gelmesi 1 haftadan uzun süren bir viral enfeksiyon vardır; enfeksiyoz mononükleoz. Bu virus lenf sistemine girer, bademcikleri büyütür, bademciklerin üzerinde beyaz zar oluşturur, boyun lenf bezlerini şişirir, şiddetli boğaz ağrısı oluşturur ve solunum güçlüğüne sebep olabilir. Karaciğeri etkilerse sarılık yapar. Bazen 6-7 hafta süren halsizliğe neden olur. Gençlerde ağır bir enfeksiyon tablosu oluşturmasına karşın, çocuklarda daha hafif atlatılır. Tükürük ile bulaşır, bu sebeple öpüşme hastalığı olarak da adlandırılır. Kişisel eşyaların paylaşılması ile de hastalık bulaşabilir.
Bakteriler
Streptokok enfeksiyonları en sık boğaz ağrısı etkeni olan bakterilerdir. Boğaz ağrısının yanı sıra akut eklem romatizmasına sebep olup kalp kapakçıklarını ve eklemleri etkileyebilirler, böbrek yetmezliğine sebep olabilirler, kızıl nedenidirler ve cilt altı enfeksiyonları, sinüzit ve orta kulak enfeksiyonları oluşturabilirler.
Bu gibi sonuçlardan kaçınmak için antibiyotikle tedavi edilmeleri gerekmektedir. Fizik muayene ile tanı koymak zor olacağından, boğaz kültürü alınır. Eğer boğaz kültüründe bir üreme var ise, etken bakteridir ve antibiyotik başlanmaktadır. Tonsilit, boğazın her iki tarafında yer alan bademcik dokusunun şişmesi ve iltihabıdır. Erken çocukluk döneminde bu dokular enfeksiyon etkenlerini tutar ve vücudun bağışıklık sisteminin gelişmesine katkı sağlarlar. Sağlıklı bademciklerde enfeksiyon bir süre sonra ortadan kaybolmaktadır. Eğer sık sık tonsilit atağı oluşuyorsa, bademcikteki enfeksiyon tam anlamıyla temizlenemiyordur. Bu gibi tekrarlayan durumlarda artık bir enfeksiyon havuzu oluşturan bademciklerin cerrahi olarak alınması ve vücuttan uzaklaştırılarak enfeksiyonun tedavi edilmesi amaçlanmalıdır. Burun ve sinüslerdeki enfeksiyonlar da geniz akıntısına neden olarak boğaz ağrısına sebep olabilirler. En tehlikeli boğaz enfeksiyonu epiglottit denilen, dilin hemen arkasında yer alarak gırtlağın üzerine kapanarak lokmanın gırtlağa kaçmasını engelleyen yapının enfeksiyonlarıdır. Bu enfeksiyon sırasında oluşan ödemden dolayı havayolu tıkanabilir. Dolayısıyla, bu enfeksiyon acilen müdahale gerektirir. Ağrılı yutma, konuşmanın bozulması ve nefes almanın zorlaştığı durumlarda şüphe edilir.
Alerji
Burnu etkileyen polen ya da küf gibi alerjen maddeler aynı zamanda boğazı da etkilemektedirler. Alerjik bünyeli kişilerde kedi, köpek ve ev tozları en sık sebeptir.
İrritasyon
Soğuk kış günlerinde kuru hava boğazı kurutarak ağrıya sebep olabilir. Bu durum, odanın nemlendirilmesi ve bol sıvı tüketimi ile önlenebilir. Sürekli burun tıkanıklığından şikayetçi olan kişilerde ağızdan solunmaya bağlı olarak da benzer şikayetler ortaya çıkabilir. Burundan nefes almanın tekrar sağlanması (Cerrahi yolla burnun düzeltilmesi) ile büyük ölçüde bu sorun giderilecektir. Hava kirliliği ve kimyasal maddeler, özellikle sigara dumanı da boğaz ağrısına neden olur. Heyecanlı ve çok bağıran kişilerde de benzer şikayetler görülür.
Reflü
Sabahları oluşan boğaz ağrısının sık rastlanılan bir nedenidir. Midenin asitli içeriğinin yemek borusundan yukarı çıkarak özellikle geceleriboğazı tahriş etmesine bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Öncelikle yemekten en az 4 saat sonra uyumak, ya da yatağın başını yükseltmek gibi tedbirlerin yanı sıra, kahve, çay, alkolden uzaklaşmak sonuç vermediği takdirde, doktor muayenesi ile tedavi çözümlerinin aranması uygun olacaktır.
Tümörler
Boğaz, dil, gırtlak tümörleri genellikle uzun süreli sigara ve alkol tüketimine bağlı oluşurlar. Yutma güçlüğü ve boğaz ağrısının yanı sıra kulak ağrısına da neden olabilirler. Ses kısıklığı, boyun kitlesi, sebebi açıklanamayan kilo kaybı, kanlı balgam gibi başka diğer belirtileri bulunabilir.
Ne zaman doktora gidilmelidir?
5-7 günden uzun süren enfeksiyonlarda yardım istenilmelidir. Aşağıdaki belirtilerde doktora gidilmelidir:
- Ciddi ve uzun süren boğaz ağrısı
- Nefes güçlüğü
- Yutma zorluğu
- Ağzı açmakta zorluk
- Eklem ağrısı
- Kulak ağrısı
- Döküntü
- 38 derece ve üzerinde ateş
- Kanlı balgam
- Sık oluşan boğaz ağrısı
- Boyun kitlesi
- İki haftadan uzun süren ses kısıklığı
Boğaz ağrısı tedavi nasıl yapılır?
Antibiotikler sadece bakteriyel enfeksiyonlara karşı etkilidirler. Viral enfeksiyonlarda etkisiz olan antibiyotiklerden ziyade, bol sıvı alınması, istirahat ve destek tedavisi (burun tıkanıklığına karşı burun damlası, öksürüğe karşı öksürük şurubu, vb.) uygulanır.
En önemli hususlardan bir tanesi, antibiyotik reçetelendiğinde bu ilacın hasta tarafından kesilmemesi, tam olarak doktor ne şekilde önerdiyse o dozda ve sürede alınrak bitirilmesidir; aksi takdirde antibiyotiğe karşı direnç gelişebilir.
Bazen antibiyotiğe rağmen tonsilit atakları görülebilir. Bu nükslerin tedavisi, bademciklerin cerrahi olarak alınması olacaktır.
Boğaz kültürü bazen bakteriyel enfeksiyonlarda da negatif yanıt verebilir. Bu gibi durumlarda doktorunuz, klinik muayenesi ve tecrübelerine dayanarak teşhis koyacak ve tedavinizi düzenleyecektir.
